TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı
Bu çalışmanın amacı, kaybolmaya yüz tutmuş olan mahalli ağızların kalıcılığını sağlayarak dilin hafızasına katkı sağlamak ve bu kelimeleri gelecek nesillere dijital yollarla aktarmaktır. Bunun için Bartın ağzındaki kelimelerin yer aldığı bir sözlük yapmak ve böylece kalıcılaştırmaya katkıda bulunmak; öğrencilere, araştırmacılara ve meraklılarına kolaylıkla ulaşılabilecek bir kaynak sunmak hedeflenmektedir. Sözlüklere başvurulduğunda aranan sözcüğü bulma aşaması fiziki sözlüklerde daha zorken dijital sözlüklerde çok daha kolaydır (Maden, 2020: 24). Araştırmanın önemli noktası, hazırlanacak sözlüğün dijital olması ve bundan kaynaklı olarak sürdürülebilir, kolay ulaşılabilir ve geliştirilebilir olmasıdır. Ağzın kullanıcıları ile yapılan görüşmelerle elde edilen verilerle oluşturulacak bu sözlük, birincil kaynaklardan elde edilen verileri dijital kaynaklarla görsel ve işitsel bir şekilde sunması açısından önem arz etmektedir çünkü bir dil en iyi o dili konuşanlardan işitilerek öğrenilebilir. Burada en önemli unsur işitsellik ve görselliktir. Hazırlanacak sözlük ile birincil kaynaklardan görüşme yoluyla elde edilen verilerle ulaşım açısından kolaylık ve verimliliği hedeflenmektedir. Bu kaynak, öğrenciler için dinleme ve konuşma eğitiminde kullanılabilecek ve araştırmalar için yol gösterici olabilecektir.
İlk olarak birincil kaynaklarla görüşülüp kelimeler, kelime grupları ve cümleler belirlenecek, sonrasında bu elde edilen verilerle birincil kaynaklarla tekrar görüşülüp görsellik ve işitsellik amacıyla video çekimleri gerçekleştirilecek ve son olarak bütün veriler Wix adlı siteye aktarılıp kullanıcılara/okuyuculara sunulacaktır.
Dilin dinamik yapısı göz önünde bulundurularak sürdürülebilir bir sözlük hazırlamak hedeflenmektedir. Dolayısıyla bütün bunlarla sözlüğümüz son bulmayacaktır zira dijitallikten kaynaklı olarak sürdürülebilir bir sözlük olacaktır. Bunun sonucunda yeni kelimeler, kelime grupları ve cümleler eklenebilecektir. Uzun vadeli olarak kapsamın genişletilip farklı ağızları da içine alabilecek hâle getirilmesi hedeflenmektedir.
Türkçe öğretim programına bakıldığında 2. sınıftan 8. sınıfa kadar tekrar eden “Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen bilmediği kelimelerin anlamını tahmin eder.” ve “Bağlamdan hareketle bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.” kazanımlarında öğrenciler sözlük kullanımına yönlendirilmektedir ancak bu kazanımlarda dijital kaynaklara değinilmemiştir (MEB, 2018: 19-50). Bunların sonucunda dijital kaynakların kullanımına ilişkin yeterli kazanım görülmediği söylenebilir.